Kraby w Polsce
Otwartyy układ krwionośn. Serce ma trzy pary ostii. Opuszcza je 5 tętnic. Każda rozgałęzia się i zaopatruje w krew organy wewnętrzne. Następnie krew wylewa się do hemocelu, dostaje się do brzusznej zatoki żylnej, skąd udaje się do skrzeli, gdzie dochodzi do wymiany gazowej. Ze skrzeli krew wędruje do zatoki okołosercowej i serca. Kompletny obieg krwi u dużych Decapoda trwa około 40 do 60 sekund. Krew zawiera wiele rodzajów komórek, m.in. zdolne do fagocytozy amebocyty oraz komórki wyrzucające czynnik powodujący krzepnięcie w miejscach zranienia. Barwnik oddechowy hemocyjanina jest rozpuszczony w osoczu. U dużych, ruchliwych form transportuje 90% tlenu dostarczanego do organizmu.
Wymiana gazowa zachodzi poprzez skrzela. Są one ukryte w komorach pod pancerzem, co chroni je przed wysychaniem i pozwala na bytowanie w strefie pływów, a nawet prowadzenie wodno-lądowego trybu życia. Wejście do komory skrzelowej znajduje się po obu stronach ciała koło podstaw szczypiec. Prąd omywający skrzela wytwarzany jest przez przewiewniki – wyrostki drugiej pary szczęk. Aby uchronić delikatne narządy oddechowe przed zabrudzeniem, wiele krabów co jakiś czas odwraca kierunek przepływu wody przez skrzela w celu oczyszczenia ich. Oprócz tego na szczękonóżach są specjalne wyrostki – epipodity, służące do usuwania osadu ze skrzeli.
Kraby są najliczniejszą (opisano 10 500 gatunków[1]) grupą dziesięcionogów, u której pierwsza para odnóży krocznych przekształciła się w szczypce. Wielkość ciała bardzo zróżnicowana, o rozpiętości odnóży od kilku milimetrów (Pinnotheres pisum) do prawie 4 m (japoński krab pacyficzny).
Głowotułów jest szeroki, okrągławy lub trapezowaty, okryty twardym pancerzem (karapaks). Czułki obu par silnie skrócone. Odwłok zredukowany, krótki i wąski, podwinięty pod głowotułów. Brak uropodiów, odnóża odwłokowe służą do podtrzymywania jaj (pleopodia) lub jako narządy kopulacyjne (gonopody). Kraby są bardzo zwinne. Mogą poruszać się do przodu, do tyłu lub bokiem. Chelipedy (szczypce) nie są wykorzystywane w lokomocji. Większość gatunków nie potrafi pływać, ale członkowie rodziny Portunidae wykazują tę zdolność, a zwłaszcza kalinek błękitny (Callinectes sapidus), który jest najlepszym pływakiem spośród skorupiaków. Kraby zasiedlają wszystkie typy środowisk morskich na wszystkich głębokościach, oraz środowiska słodkowodne i lądowe. Większość żyje w ciepłych morzach, nieliczne zasiedliły wody słodkie i zimne morza, natomiast w tropikach wiele gatunków żyje w wilgotnych środowiskach lądowych, wracając do morza tylko na okres rozrodu.
Otwór gębowy otoczony przydatkami położony jest na brzusznej stronie ciała. Kraby mogą być padlinożercami, roślinożercami, żywić się detrytusem lub polować. Ich ofiarami często padają duże bezkręgowce. Szczypce krabów wykazują przystosowanie do przeważającej diety danego gatunku. Przykładowo, wiele krabów ma szczypce różniące się rozmiarem – jest to przystosowanie do polowania na mięczaki – duże chelipedy służą do kruszenia skorupy ofiary, zaś małe – do cięcia. Gatunki detrytusożerne, np. z rodzaju Uca, filtrują muł przydatkami gębowymi. Krótki przełyk prowadzi do żołądka podzielonego na przestronną część wpustową i mniejszą część odźwiernikową, oddzieloną zastawką. W części wpustowej występują oskórkowe zęby, które mechanicznie rozdrabniają pokarm. Ich praca regulowana jest zestawem mięśni otaczających żołądek. Część odźwiernikowa ma połączenie z dużym gruczołem trzustkowo-wątrobowym, wydzielającym enzymy trawienne. Do wnętrza gruczołu przechodzi tylko rozdrobniony pokarm, który jest następnie trawiony i wchłaniany. Materiał niedostatecznie rozdrobniony przechodzi przez jelito i jest wydalany przez odbyt.
Strona 2 z 2